TALİHSİZ İZNİK
Neden mi talihsiz? Olağanüstü bir tarihi geçmişi var, doğası, gölü var… Anadolu süsleme geleneğini çiniciliğin merkezi. Ancak bir bu şirin beldenin turizm gelirlerinden aldığı pay çok az.
Çünkü burada tarih değil rant konuşuluyor.
Büyük İskender zamanında kurulan İznik, dört büyük uygarlığın izlerini taşıyan dört kilometre uzunluğunda surlara sahip. Hristiyanların kutsal kitabına son şekli veren tarihi toplantının mekanı da burasıydı. İznik, Osmanlı’nın da aşiretten devlete geçen yolun başlangıcıydı.
Tarihte nice işgal, kuşatma yaşayan İznik, son yıllarda kendi topraklarından yetişen insanların saldırısı altında.
Üstelik İznik Gölü büyük tehdit altında.
Tarih bilinci ve doğa tutkusu, rant uğruna arka planda kalınca; İznik’in başına gelenlere şaşırmamak lazım.
Tarihi kent İznik’in hemen yanından geçen İstanbul-İzmir otoyolu, buranın sakinlerinin başını döndürdü. Otoyol, değerli tarım alanlarını, zeytinlikleri yok ederken, İznik ve çevresinde arazi devir ve satış işlemleri ülke ortalamasının çok üzerine çıkıverdi.
Ülkemizin beşinci büyük gölü olan İznik Gölü’nde su seviyesi giderek azalıyor. Gölde binlerce yıl hayat bulan kerevit ve su samurları için tehlike çanları çalıyor. Göçmen kuşların binlerce yıllık yolları, konaklama alanları yok ediliyor. Gölde bir bazilikanın kalıntılarının tesadüfen bulunması uzmanları hiç de şaşırtmamıştı. Çünkü burada nereyi kazarsan kaz; tarih fışkırıyor.
İznik Gölü çevresi her türlü mahkeme kararıyla her türlü yapılaşmaya kapalı. Ama dinleyen kim?
Göl kıyısına kamyon garajı bile yapıldı. Sazlıklar doldurulup günü birlik tesisler kuruldu. Gölün çevresine “sahil projesi” adı altında dalgakıranlar, betonlar, duvarlar örüldü.
İznik Gölü, Marmara Bölgesinin en büyük doğal gölü. Geniş bir havzada yer alıyor, küçük dereler ve yeraltı suları ile besleniyor. Kaynaklarında su azaldığı için göl adeta büzülüyor. Suların azalmasının nedeni kuraklıktan çok, aşırı ve düzensiz su kullanımı ve de yapılaşma. Göl havzasında yasalara rağmen pek çok kaçak yapı olduğu söyleniyor.
İznik Gölü’nün, Anadolu’da yok olan 30’un üzerindeki göl kervanına katılması çok yakın.
İznik Gölü UNESCO Dünya Geçici Mirası Listesi’nde. ‘Neden kalıcı listeye alınmıyor’ Bu da sorulmalı elbette ama sorumlusu herhalde Unesco değil.
YİNE MADEN
İznik Gölü’nün derdi bu kadar değil. Son yıllardaki derdimizi biliyorsunuz. Anadolu’nun güzelim coğrafyasının zirve yaptığı yerlerde, her şeyi tüketen ejderha gibi kafasını çıkaran madenciler burada da iş başında.
İznik’in Aydınlar Köyü’nde ‘çinko –kurşun- bakır’ ocağı kurulmak isteniyor. Bin 893 hektarlık alanı kapsayan maden alanı sınırı İznik Gölü sahiline kadar uzanıyor. Maden için sadece bir ayda 5 bin kilogramın üzerinde dinamit patlatılacakmış. Bunun araziye verdiği hasarın yanı sıra maden galerilerinin yeraltı sularına vereceği zarar korkunç olacak.
İznik İznik olalı böyle zulüm görmedi.
Şimdi felaketten ilk kurtarılacak mekan olarak gözümüzün önünde yok oluyor.